POŻYTKI DLA PSZCZÓŁ

POŻYTKI DLA PSZCZÓŁ .

Każdy świadomy pszczelarz zdaje sobie sprawę z tego , że pszczoły mogą się należycie rozwijać i przynosić pszczelarzowi korzyści w postaci zbiorów miodu tylko w warunkach odpowiedniej bazy pożytkowej . Bazą pożytkową lub inaczej pastwiskiem pszczelim nazywamy zasób surowców pochodzenia roślinnego służących pszczołom jako pokarm , występujących w najbliższej okolicy pasieki (w zasięgu lotu pszczół) . Jakość bazy pożytkowej jest jednym z podstawowych czynników decydujących o wielkości produkcji pasiek . Na bazę pokarmową pszczół składają się wszystkie rośliny miododajne występujące na określonym obszarze , a więc rośliny lasów , łąk , pól uprawnych oraz osiedli wiejskich i miejskich z ogrodami , przydrożami . Warto przy tym pamiętać , że rodzina pszczela najlepiej wykorzystuje pożytki położone jak najbliżej . Do pożytku oddalonego o 1 km od ula każda zbieraczka może wykonać 20 lotów dziennie , do pożytku oddalonego o 200 m , nawet 60 lotów . Zbieraczki w poszukiwaniu pożytków mogą odlatywać nawet na odległość kilku kilometrów . Oczywistym jest jednak , że loty na takie odległości są nieekonomiczne , gdyż trwają długo , a poza tym pszczoła spala część przenoszonego nektaru . Uważa się , że promień tzw. efektywnego lotu pszczół wynosi 1,5 km  , a najwyżej 2 km od pasieki .

Odległość od pasieki (w km)	Stopień wykorzystania pożytku (w %)
0	100
do 0,5	70
0,5-1,0	40
1,0-1,5	25
1,5-2,0	5
ponad 2	0

Naturalne środowisko , w którym pszczoły żyły od tysięcy lat , ulega obecnie ogromnym zmianom wskutek działalności człowieka . Rozwój rolnictwa i jego chemizacja , czy wycinanie lasów , zmieniły skład flory miododajnej oraz porę pojawiania się pokarmu pszczół (pożytku) . Kiedyś miód lał się strumieniami , a nasi dziadkowie odbierali go po kilka razy w miesiącu , dzisiaj pszczoły pożytków takich już niestety  nie mają .

Roczny cykl rozwoju pszczelich rodzin nie współgra już ze zmienioną bazą pożytków i zmusza pszczelarzy do stosowania specjalnych zabiegów zmieniających ten rytm , aby uzyskać większą produkcję miodu . Bardzo duży wpływ na brak pożytku mają zmiany zachodzące w uprawach roślin . Zniknęło wiele roślin , którymi żywiły się pszczoły .

Sama uprawa monokultur na dużych obszarach powoduje występowanie w pewnych okresach nadmiaru nektaru w stosunku do liczby pszczół , a w innym czasie niemal całkowity jego brak . To odbija się negatywnie na rozwoju pszczelich rodzin .

Mówiąc o monokulturach należy zwrócić uwagę na coraz większe areały uprawianych roślin nie dających pożytku pszczołom  np. pszenica ,  brak świadomości plantatorów , są jeszcze rolnicy  którzy „nie życzą sobie pszczół na swoich polach”, brak „stref odnowy ekologicznej” , bogate w nektar i pyłek rośliny powinny być wysiewane w miejscach słabiej nadających się pod regularną uprawę .

Uprawa rzepaku ( mono - kultura )

 

Ogromne plantacje rzepaku to duży pożytek w krótkim okresie. Ogromne uprawy zbóż i buraków to prawie całkowity brak pożytku.

W jaki sposób poprawić pożytki dla pszczół?

Aleja lipowa 

Starajmy się zatem wzbogacać pożytki siejąc lub sadząc rośliny miododajne w pobliżu pasiek i wszędzie tam gdzie to jest możliwe . Nie wycinajmy bezmyślnie drzew i krzewów miododajnych , co jest czynione nagminnie , zwłaszcza na poboczach dróg ale i nie tylko  . 

 Wycięta lipa 

 

Pszczelarze  nie powinni liczyć tylko na przypadkowe źródła pożytków i sam starać się powiększać swoja bazę roślin miododajnych . Przy poszerzaniu pożytków dla pszczół pszczelarz powinien się zapoznać z terminami kwitnienia pożytków , aby okres kwitnienia nowych pożytków nie pokrywał się w czasie z już kwitnącymi . Celem jest zapewnienie pszczołom jak najdłuższego i wydajnego czasu występowania pożytku , czyli na miarę możliwości przez cały sezon pasieczny .

Robinia akacjowa (akacja)

Rośliny miododajne są to te rośliny , które dostarczają pszczołom oraz innym owadom nektaru , pyłku lub spadzi  np. :

rośliny jednoroczne : facelia błękitna , gorczyca biała , nostrzyk biały jednoroczny , kolendra siewna , pszczelnik mołdawski , niecierpek Roylego

dwuletnie : nostrzyk biały , nostrzyk żółty , żmijowiec pospolity , rezeda żółtawa , przegorzan , dzwonek wielkokwiatowy , ostrzeń pospolity , dzięgiel lekarski

 byliny : trojeść amerykańska , przegorzan węgierski , kocimiętka naga i cytrynowa , lebiodka pospolita , szałwia okółkowa , mięta nadwodna , kłosowiec fenku łowy , jasnota biała , serdecznik kosmaty , szanta pospolita , farbownik lekarski , mikołajek płasko listny , ślazówka turyńska , nawłoć późna , rozchodnik okazały

krzewy : mieszańce wierzby iwy , irga błyszcząca , irga lśniąca , irga czarna , klon Ginnala , klon tatarski , kruszyna pospolita , suchodrzew Maacka , parczelina trójlistna , koluetka południowa , oliwnik wąskolistny

 drzewa : lipa , robinia akacjowa (akacja) , klon zwyczajny , klon jawor ,  jodła , świerk , modrzew , czeremcha amerykańska , korkowiec amurski , katalpa żółto kwiatowa , ewodia aksamitna oraz mieszańce wierzby iwy . Bardzo ważną grupę stanowią drzewa i krzewy owocowe np.  jabłoń , grusza , śliwa , wiśnia , czereśnia , agrest , malina,  porzeczka , pigwa itp.

Wydajność miodową roślin można odczytać z tabel , które publikowane są w literaturze pszczelarskiej . Wielkość ta podawana jest zwykle w kg/ha . Trzeba jednak umieć odpowiednio ją interpretować . Jeżeli na przykład dla rzepaku podawana jest wydajność 100 kg/ha , nie znaczy to wcale , że taką ilość miodu z tej powierzchni pszczoły są w stanie zebrać . Ilość miodu wytworzonego przez pszczoły jest na ogół kilkakrotnie mniejsza niż podana wydajność miodowa roślin , a czasami równa zeru . Przyjmuje się , że pszczoły wykorzystują jedynie około 65% zasobów surowca miodowego (nektaru) . Uwarunkowane jest to wieloma czynnikami . Część nektaru z kwitnących roślin pobierają też inne owady , część ulega wypłukaniu przez deszcze lub wysuszeniu (słońce , wiatr) pewien procent nektaru pszczoły wykorzystują na własne potrzeby życiowe .

Bezmyślnie okaleczone lipy

Niestety , mało zróżnicowana i uboga baza pożytków bezdyskusyjnie wpływa na rodziny pszczele , przez co pszczoły mają osłabioną odporność , a także prawdopodobnie jest jedną z bocznych przyczyn znikania pszczół , tzw. syndromu pustego ula .