PODZIAŁ WYKONYWANYCH PRAC W RODZINIE PSZCZELEJ
Między pszczołami, znajdującymi się w rodzinie,
istnieje złożony podział pracy. O tym, jaką pracę podejmie dana pszczoła
decyduje przede wszystkim jej wiek. Po wyjściu z komórki młoda pszczoła
czyści się i w ciągu pierwszych trzech dni prawie nic nie robi. Siedzi
nieruchomo na plastrach z czerwiem lub w komórkach, z których świeżo
wygryzły się pszczoły. Od czasu do czasu zajmuje się czyszczeniem ścian
tych komórek. Dopiero po 3 – 4 dniach przystępuje do karmienia
starszego, 4 – 6 dniowego czerwiu miodem i pyłkiem. Sama przy tym zjada
duże ilości tego ostatniego. Pod wpływem tak obfitego odżywiania
białkowego jej gruczoły mleczne zaczynają działać i około szóstego dnia
przechodzi ona do żywienia czerwiu młodszego, w wieku 1 – 3 dni, który
w tym okresie otrzymuje tylko mleczko. Trwa to zazwyczaj do dziewiątego
dnia. Pod koniec tego okresu zaczynają działać gruczoły woskowe. Na 9 –
10 dzień pszczoła po raz pierwszy opuszcza ul i wychodzi na pierwszy
oblot, tzw. przegrę młodej pszczoły. Uwalnia się wtedy od nagromadzonego
w kiszce odchodowej kału, a następnie lata przez pewien czas stale
zwrócona głową w kierunku ula, zataczając coraz szersze kręgi.
Zapamiętuje ona przy tym jego wygład i położenie.
Po ukończeniu żywienia młodego czerwiu, młode pszczoły zajmują się wydzielaniem wosku, budową plastrów, ubijaniem pyłku, przyjmowaniem nektaru od pszczół lotnych, zaprawianiem go śliną, zasklepianiem komórek z miodem i czerwiem, czyszczeniem denek komórek itd.
Pod koniec tego okresu zaczynania one wynosić nieczystości, odlatując przy tym niezbyt daleko od ula. Około 18 – 20 dnia robotnice pełnia służbę strażniczą, obwąchowując przy pomocy czułków przybywające z pola pszczoły i staczając walki ze złodziejkami, które poznają po odmiennym zapachu i zachowaniu.
Około 20 dnia pszczoła robotnica rozpoczyna pracę w polu jako zbieraczka nektaru lub pyłku. Jeżeli pożytek jest dość silny, po 10 – 14 dniach wytężonej pracy a po 4 – 5 tygodniach od chwili wygryzienia się z komórki robotnica jest już zupełnie zużyta i ginie. W okresie, gdy pszczoły mało pracują, życie ich może przedłużać się na okres kilku miesięcy. Pszczoły, które wylęgają się z końcem lata i na jesieni, dożywają do wiosny.
Do zgromadzenia 1 kg miodu pszczoła powinna zebrać nektar z mniej więcej 2 mln kwiatów białej akacji, albo też 7,5 mln kwiatu koniczyny. Za każdym powrotem do ula przynosi ona przeciętnie 14 – 16 mg nektaru. Do zgromadzenia nektaru z którego powstaje 1 kg miodu, muszą pszczoły dokonać około 180 tysięcy lotów. Szybkość pszczoły bez ładunku dochodzi do 65 km/h, obładowana pszczoła powraca do ula z szybkością 15 – 30 km/h, w zależności od siły i kierunku wiatru oraz wielkości ładunku.
Zrozumiałe więc jest, że im okolica bardziej obfituje w nektar tym prędzej odbywa się jego gromadzenie, gdyż pszczoła nie potrzebuje odlatywać daleko. Przy dobrym pożytku pszczoły wykorzystują rejon o promieniu 1,5 – 2 km. Jeżeli jednak pożytek jest skąpy, rozszerzają ona teren, rejon do 3 – 4 i więcej km. Znane są wypadki, że pszczoły odlatywały od ula za pożytkiem do 8 – 10 km.
Z bliskiej odległości może pszczoła przynieść ładunek nie raz od 35 – 40 mg, powracając przy tym do ula bez spoczynku. Z dalekiej jednak okolicy ładunek pożytku jest mniejszy 14 – 16 mg i kilkakrotnie odpoczywa w drodze powrotnej.
Robotnice, które przy pierwszych lotach zajęły się zbieraniem nektaru pozostają zbieraczkami nektaru do końca życia. To samo odnosi się również do zbieraczek pyłku.
W odróżnieniu od innych owadów, np. os, trzmieli itd, które przy zbieraniu nektaru lub pyłku stale przerzucają się z kwiatów jednego gatunku roślin na drugi, pszczoły z reguły trzymają się jednego gatunku roślin. Jest to zaleta, jeżeli chodzi o wartość pszczół jako zapylaczek. Niekiedy jednak pszczoły tracą z tego powodu pewne ilości nektaru. Tak np. pszczoły, które pracowały na kwiatach lipy w chwili, gdy pożytek z niej prawie zupełnie ustał, wciąż jeszcze będą oblatywały te drzewa w poszukiwaniu nektaru. Dopiero po upływie kilku dni zapomną one o lipie i rozpoczną pracę na innej roślinie.
Przydział pszczół do pracy na różnych, w tym samym czasie kwitnących roślinach odbywa się w pewnej mierze mechanicznie, ale zupełnie racjonalnie. Co dzień rano z ula wylatuje pewna ilość robotnic na wywiad w poszukiwaniu źródeł pożytku. Gdy natrafią one na kwitnącą roślinę, wypełniają wole nektarem i powracają z nim do ula. Tu oddają nektar młodym pszczołom robotnicom i rozpoczynają tzw. taniec werbunkowy. Pszczoły lotne, które jeszcze nie mają przydziału do pracy, a które znajdują się w pobliżu tańczącej pszczoły, zwracają się do niej głowami wyciągając ku niej czułki – narządy węchu. Ponieważ pszczoła przechodzi zapachem rośliny, na której pracowała, otaczające ją pszczoły otrzymują pierwszą ważną informację, z jakiej rośliny został zebrany nektar. Taniec werbunkowy daje im informację jeszcze bardziej szczegółowe. Pszczoła tańcząca informuje je równiej o kierunku, w jakim należy szukać tej rośliny, a także o odległości na jaką należy odlecieć od ula. Taniec zbieraczek bywa dwojakiego rodzaju. Jeżeli pożytek znajduje się blisko ula, w odległości nie większej niż 100 m, wówczas kierunek nie jest wskazywany. Informująca pszczoła wykonuje taniec, który by można nazwać okrężnym. Zbieraczka zaraz po uwolnieniu się od zebranego ładunku rozpoczyna rodzaj tańca okręcanego, drepcząc szybkimi, małymi kroczkami, zatacza kręgi na plastrze wokół miejsca, gdzie przed chwilą siedziała. Zmienia przy tym często kierunek ruchu, wykonując przy tym jedno lub dwa koła raz na lewo, raz na prawo. Taniec ten odbywa się w gęstym tłumie towarzyszek i jest szczególnie uderzający i ciekawy z tego powodu, że porywa otoczenie. Pszczoły znajdujące się najbliżej tancerki, naśladują ją utrzymując z nią kontakt, wykonując wszystkie zwroty za tancerką, która prowadzi za sobą cały ogon innych pszczół. Trwa to kilka sekund czasem pół minuty, w pewnej chwili tancerka przerywa taniec odsuwa się od świty by powtórzyć go na innym miejscu. Następnie śpieszy do wylotu by zebrać nowy ładunek miodu i powtórzyć tę scenę w ulu po każdym powrocie.
Jeżeli jednak zbiór dokonany był na dalszej odległości, informatorka wykonuje taniec innego rodzaju. Biegnie ona po linii prostej mniej więcej na przestrzeni czterech komórek, następnie zatacza łuk w prawo aż do punktu wyjścia, przebiega tę samą drogę jak na początku, zatacza wtedy łuk w lewo i znów powraca do miejsca wyjścia przebiegając tę samą drogę, zakreślając w ten sposób na plastrze spłaszczoną ósemkę. Przebiegając po linii środkowej pszczoła potrząsa odwłokiem na boki. W tym wypadku oprócz wiadomości o gatunku rośliny, o której świadczy zapach, taniec zawiera wiadomość o kierunku, w jakim należy lecieć, gdyż kąt drogi po jakim biegnie pszczoła odpowiada kątowi między położeniem słońca a miejscem pożytku. Jeśli biegnie do góry, pszczoły zbieraczki wylatują z ula wprost w kierunku słońca, jeżeli ku dołowi, lecą mając słońce z tyłu. Pszczoła wskazuje odległość w ten sposób, że im bliżej jest pożytek tym energiczniej wykonuje taniec.
Wiele roślin nektaruje przez cały dzień, niektóre zaś w określonej porze dnia. Dobrym tego przykładem jest gryka, która mioduje od rana do godziny 10 – 11. Pszczoły mają zdolność odczuwania czasu z dość dużą dokładnością. Miernikiem czasu jest szybkość pewnych procesów przemiany materii odbywający się w organizmie pszczoły. Za pomocą pewnych niektórych środków chemicznych, przyśpieszających lub zwalniających te procesy można w pewnym stopniu przyśpieszyć lub opóźnić aktywność rodziny pszczelej.
Po ukończeniu żywienia młodego czerwiu, młode pszczoły zajmują się wydzielaniem wosku, budową plastrów, ubijaniem pyłku, przyjmowaniem nektaru od pszczół lotnych, zaprawianiem go śliną, zasklepianiem komórek z miodem i czerwiem, czyszczeniem denek komórek itd.
Pod koniec tego okresu zaczynania one wynosić nieczystości, odlatując przy tym niezbyt daleko od ula. Około 18 – 20 dnia robotnice pełnia służbę strażniczą, obwąchowując przy pomocy czułków przybywające z pola pszczoły i staczając walki ze złodziejkami, które poznają po odmiennym zapachu i zachowaniu.
Około 20 dnia pszczoła robotnica rozpoczyna pracę w polu jako zbieraczka nektaru lub pyłku. Jeżeli pożytek jest dość silny, po 10 – 14 dniach wytężonej pracy a po 4 – 5 tygodniach od chwili wygryzienia się z komórki robotnica jest już zupełnie zużyta i ginie. W okresie, gdy pszczoły mało pracują, życie ich może przedłużać się na okres kilku miesięcy. Pszczoły, które wylęgają się z końcem lata i na jesieni, dożywają do wiosny.
Do zgromadzenia 1 kg miodu pszczoła powinna zebrać nektar z mniej więcej 2 mln kwiatów białej akacji, albo też 7,5 mln kwiatu koniczyny. Za każdym powrotem do ula przynosi ona przeciętnie 14 – 16 mg nektaru. Do zgromadzenia nektaru z którego powstaje 1 kg miodu, muszą pszczoły dokonać około 180 tysięcy lotów. Szybkość pszczoły bez ładunku dochodzi do 65 km/h, obładowana pszczoła powraca do ula z szybkością 15 – 30 km/h, w zależności od siły i kierunku wiatru oraz wielkości ładunku.
Zrozumiałe więc jest, że im okolica bardziej obfituje w nektar tym prędzej odbywa się jego gromadzenie, gdyż pszczoła nie potrzebuje odlatywać daleko. Przy dobrym pożytku pszczoły wykorzystują rejon o promieniu 1,5 – 2 km. Jeżeli jednak pożytek jest skąpy, rozszerzają ona teren, rejon do 3 – 4 i więcej km. Znane są wypadki, że pszczoły odlatywały od ula za pożytkiem do 8 – 10 km.
Z bliskiej odległości może pszczoła przynieść ładunek nie raz od 35 – 40 mg, powracając przy tym do ula bez spoczynku. Z dalekiej jednak okolicy ładunek pożytku jest mniejszy 14 – 16 mg i kilkakrotnie odpoczywa w drodze powrotnej.
Robotnice, które przy pierwszych lotach zajęły się zbieraniem nektaru pozostają zbieraczkami nektaru do końca życia. To samo odnosi się również do zbieraczek pyłku.
W odróżnieniu od innych owadów, np. os, trzmieli itd, które przy zbieraniu nektaru lub pyłku stale przerzucają się z kwiatów jednego gatunku roślin na drugi, pszczoły z reguły trzymają się jednego gatunku roślin. Jest to zaleta, jeżeli chodzi o wartość pszczół jako zapylaczek. Niekiedy jednak pszczoły tracą z tego powodu pewne ilości nektaru. Tak np. pszczoły, które pracowały na kwiatach lipy w chwili, gdy pożytek z niej prawie zupełnie ustał, wciąż jeszcze będą oblatywały te drzewa w poszukiwaniu nektaru. Dopiero po upływie kilku dni zapomną one o lipie i rozpoczną pracę na innej roślinie.
Przydział pszczół do pracy na różnych, w tym samym czasie kwitnących roślinach odbywa się w pewnej mierze mechanicznie, ale zupełnie racjonalnie. Co dzień rano z ula wylatuje pewna ilość robotnic na wywiad w poszukiwaniu źródeł pożytku. Gdy natrafią one na kwitnącą roślinę, wypełniają wole nektarem i powracają z nim do ula. Tu oddają nektar młodym pszczołom robotnicom i rozpoczynają tzw. taniec werbunkowy. Pszczoły lotne, które jeszcze nie mają przydziału do pracy, a które znajdują się w pobliżu tańczącej pszczoły, zwracają się do niej głowami wyciągając ku niej czułki – narządy węchu. Ponieważ pszczoła przechodzi zapachem rośliny, na której pracowała, otaczające ją pszczoły otrzymują pierwszą ważną informację, z jakiej rośliny został zebrany nektar. Taniec werbunkowy daje im informację jeszcze bardziej szczegółowe. Pszczoła tańcząca informuje je równiej o kierunku, w jakim należy szukać tej rośliny, a także o odległości na jaką należy odlecieć od ula. Taniec zbieraczek bywa dwojakiego rodzaju. Jeżeli pożytek znajduje się blisko ula, w odległości nie większej niż 100 m, wówczas kierunek nie jest wskazywany. Informująca pszczoła wykonuje taniec, który by można nazwać okrężnym. Zbieraczka zaraz po uwolnieniu się od zebranego ładunku rozpoczyna rodzaj tańca okręcanego, drepcząc szybkimi, małymi kroczkami, zatacza kręgi na plastrze wokół miejsca, gdzie przed chwilą siedziała. Zmienia przy tym często kierunek ruchu, wykonując przy tym jedno lub dwa koła raz na lewo, raz na prawo. Taniec ten odbywa się w gęstym tłumie towarzyszek i jest szczególnie uderzający i ciekawy z tego powodu, że porywa otoczenie. Pszczoły znajdujące się najbliżej tancerki, naśladują ją utrzymując z nią kontakt, wykonując wszystkie zwroty za tancerką, która prowadzi za sobą cały ogon innych pszczół. Trwa to kilka sekund czasem pół minuty, w pewnej chwili tancerka przerywa taniec odsuwa się od świty by powtórzyć go na innym miejscu. Następnie śpieszy do wylotu by zebrać nowy ładunek miodu i powtórzyć tę scenę w ulu po każdym powrocie.
Jeżeli jednak zbiór dokonany był na dalszej odległości, informatorka wykonuje taniec innego rodzaju. Biegnie ona po linii prostej mniej więcej na przestrzeni czterech komórek, następnie zatacza łuk w prawo aż do punktu wyjścia, przebiega tę samą drogę jak na początku, zatacza wtedy łuk w lewo i znów powraca do miejsca wyjścia przebiegając tę samą drogę, zakreślając w ten sposób na plastrze spłaszczoną ósemkę. Przebiegając po linii środkowej pszczoła potrząsa odwłokiem na boki. W tym wypadku oprócz wiadomości o gatunku rośliny, o której świadczy zapach, taniec zawiera wiadomość o kierunku, w jakim należy lecieć, gdyż kąt drogi po jakim biegnie pszczoła odpowiada kątowi między położeniem słońca a miejscem pożytku. Jeśli biegnie do góry, pszczoły zbieraczki wylatują z ula wprost w kierunku słońca, jeżeli ku dołowi, lecą mając słońce z tyłu. Pszczoła wskazuje odległość w ten sposób, że im bliżej jest pożytek tym energiczniej wykonuje taniec.
Wiele roślin nektaruje przez cały dzień, niektóre zaś w określonej porze dnia. Dobrym tego przykładem jest gryka, która mioduje od rana do godziny 10 – 11. Pszczoły mają zdolność odczuwania czasu z dość dużą dokładnością. Miernikiem czasu jest szybkość pewnych procesów przemiany materii odbywający się w organizmie pszczoły. Za pomocą pewnych niektórych środków chemicznych, przyśpieszających lub zwalniających te procesy można w pewnym stopniu przyśpieszyć lub opóźnić aktywność rodziny pszczelej.
Taniec pszczół
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz